Uśpione zagrożenie

Czy Twój partner chrapie? Większość kobiet odpowie, że tak! Chrapanie wciąż pozostaje w naszej świadomości jako norma - przecież niemal każdy mężczyzna chrapie... Niestety nocne "koncerty" mogą być bardzo niebezpieczne dla zdrowia chrapacza.  


Chrapanie jest sygnałem, że u śpiącego występuje przeszkoda na drodze przepływającego powietrza. W Polsce problem ten dotyczy 8 mln osób. Ponad połowa mężczyzn po 40-tym roku życia chrapie! Mimo to, chrapanie jest nadal bagatelizowane. Sam dźwięk to jednak tylko wierzchołek góry lodowej - przyznaje dr Jerzy Wróbel - lekarz Specjalista otolaryngolog pracujący w Centrum Medycznym Scanmed Multimedis Krowodrza w Krakowie.

Panie doktorze sięgając pamięcią do dzieciństwa, to zawsze wydawało mi się, że jeśli któraś z postaci bajkowych chrapie to smacznie śpi... A tymczasem okazuje się, że dźwięki wydawane przez chrapiącego mogą świadczyć o czymś zupełnie innym.

Dr Jerzy Wróbel: Nie tylko w bajkach mamy do czynienia z takimi sytuacjami. Niestety w życiu codziennym także spotykamy się z opiniami, że jeśli ktoś chrapał przez całą noc to na pewno wstał wyspany. Nic bardziej błędnego - chrapanie często wręcz uniemożliwia prawidłowy odpoczynek podczas snu.

Chrapanie to zjawisko akustyczne, które powstaje na skutek wibracji tkanek  miękkich górnych dróg oddechowych, w szczególności gardła i małżowin nosa. Chrapanie może mieć różne nasilenie  - począwszy od delikatnych pomruków, po natężenie przekraczające normy obowiązujące w przemyśle - 80 decybeli. Ściany gardła są strukturą miękką  zbudowaną głównie z mięśni, tkanki tłuszczowej i łącznej - w związku z tym w czasie snu w następstwie rozluźnienia napięcia mięśni dochodzi do ich zapadania się i zmiejszenia średnicy dróg oddechowych, co prowadzi do upośledzenia przepływu powietrza i pojawienia się znanych nam  doskonale odgłosów.

U osób nie mających problemów z drożnością górnych dróg oddechowych  to zjawisko nie ma większego wpływu na sen. Natomiast u osób, u których występuje jakakolwiek forma upośledzenia drożności pojawia się chrapanie. Przyczynami chrapania mogą być deformacje szkieletu kostnego i/lub chrzestnego nosa, polipy nosa, przerost migdałka gardłowego i/lub migdałków podniebiennych u dzieci, znacznie wydłużone podniebienie miękkie oraz języczek, przerost błony śluzowej gardła z licznymi fałdami śluzówki w obrębie jego ścian oraz łuków podniebiennych, przerost masy języka.  Nasilenie chrapania może być powiązane też z gromadzeniem się tkanki tłuszczowej w obrębie ścian gardła oraz szyi. Nie bez znaczenia jest także to w jakiej pozycji śpimy, ponieważ spanie na plecach zwiększa prawdopodobieństwo chrapania. Czasem chrapanie i zaburzenia oddychania w czasie snu mają pochodzenie centralne, czyli są spowodowane zaburzeniami funkcjonowaniu centralnego układu nerwowego.

Kto najczęściej ma problemy ze snem właśnie przez chrapanie?

Dr Jerzy Wróbel: Problem występuje w każdym wieku ale dotyczy głównie panów i pojawia się po 40-tym roku życia. Wraz z upływem wieku odsetek chrapiących rośnie, zarówno wśród panów, jak i pań. Kobiety zaczynają chrapać w okresie menopauzy i po niej. Chrapią także dzieci, u których najczęściej stwierdza się przerost migdałka gardłowego (tzw. trzeciego). W przypadku dzieci jest to zazwyczaj właśnie trzeci migdałek, który stosunkowo łatwo się diagnozuje, ponieważ towarzyszy mu szereg typowych objawów, czyli oprócz chrapania, to oddychanie ustami, nawracające infekcje nosa gardła i uszu. Bardzo istotne jest zatem, by rodzice zwracali uwagę na zachowanie dziecka podczas snu.

Czy chrapanie utrudnia życie w kontekście kontaktów międzyludzkich?

Dr Jerzy Wróbel: Tak, chrapanie jest przede wszystkim uciążliwe w życiu małżeńskim czy partnerskim. O ile nasz partner jest w stanie jakoś to wytrzymać, o tyle duże problemy pojawiają się, kiedy osoba chrapiąca ze względu na charakter pracy wyjeżdża w delegacje lub po prostu jedzie na wczasy. Osoby chrapiące hronicznie mogą być uciążliwe nie tylko dla osób, które śpią w ich pokoju, ale nawet dla śpiących w sąsiednich pomieszczeniach. Zdarza się, że właśnie z takich powodów trafiają do nas pacjenci szukający pomocy. Inną grupą, która szuka pomocy są partnerzy osób chrapiących, którzy po prostu mają dość spędzającego sen z powiek dźwięku.

Powiedział Pan, że chrapanie to tylko wierzchołek góry lodowej - jakie ukryte zagrożenia dla zdrowia lub nawet życia wynikają z chrapania?

Dr Jerzy Wróbel: Chrapanie jest  objawem upośledzenia drożności górnych dróg oddechowych. Jeżeli to zjawisko narasta, dochodzi to takiego zwężenia dróg oddechowych, że następuje istotne zmniejszenie przepływu powietrza. Prowadzi to do groźnego spadku ilości dostarczanego do organizmu tlenu. Mówimy wówczas zespole bezdechów sennych, który niesie ze sobą liczne zagrożenia dla zdrowia - zaczynamy mówić wtedy o problemie zdrowotnym. Jest to niestety w większości przypadków lekceważone, zarówno przez chrapiącego i jego najbliższe otoczenia, jak i przez lekarzy. Klasycznym objawem bezdechów sennych jest przewlekłe poczucie zmęczenia -   chory budzi z bólem głowy, jest zmęczony, rozdrażniony. Organizm w czasie bezdechów po prostu nie śpi. Osoby te najczęściej podsypiają w ciągu dnia - mogą zasnąć za kierownicą! Osoba dotknięta problemem chorobliwego chrapania ma trudności w skupieniu uwagi, zaburzenia pamięci i wydłużony czas reakcji.

Jak leczyć "chrapacza"?

Dr Jerzy Wróbel:  Leczenie chrapania uzależnione jest ono od tego, co jest przyczyną, można podzielić na dwie grupy: leczenie zachowawcze oraz leczenie chirurgiczne.  Leczenie zachowawcze składa się z kilku elementów. Często wystarczy odchudzenia pacjenta – otyłość zwłaszcza typowo męska gdzie tkanka tłuszczowa gromadzi się w górnych partiach ciała, ma znaczący wpływ na występowanie chrapania. Podstawową metodą leczenia zachowawczego oprócz diety jest stosowanie specjalnych aparatów do oddychanie w czasie snu tzw. CPAP. Tłoczą one do dróg oddechowych powietrze pod nieco większym ciśnieniem niż atmosferyczne co zapobiega zapadaniu się dróg oddechowych. W zachowawczym leczenia stosuje się również specjalne  aparaty ortodontyczne. Czasem pomaga ograniczenie  spania na plecach.  Jest to skuteczne oczywiście w przypadku bardzo lekkich zaburzeń. Na świecie jest olbrzymia ilość różnych aparatów, kropli, plasterków mających leczyć chrapanie, niestety w większości są nieskuteczne.    

Na czym zatem polega leczenie chirurgiczne?   

Dr Jerzy Wróbel:  Obejmuje różnego rodzaju zabiegi chirurgiczne w obrębie nosa i gardła. W większości są to zabiegi polegające na korekcji podniebienia miękkiego, małżowin nosa czy przegrody nosa. W wyjątkowych przypadkach konieczne jest usuniecie migdałków podniebiennych czy zmniejszenie przerośniętego języka.  Są to stosunkowo inwazyjne metody. W ostatnich latach  pojawił się nowy sposób walki z gardłowymi przyczynami chrapania – radiochirurgia, a zabieg określamy nazwą  termoablacja. Metoda wykonywana techniką RaVoR pozwala zmniejszyć oraz usztywnić tylną część podniebienia co w efekcie likwiduje wibracje powodujące chrapanie. Podobne efekty uzyskamy w przypadku małżowin nosa. Zabieg jest stosunkowo prosty w wykonaniu krótkotrwały, wykonywany w warunkach ambulatoryjnych w znieczuleniu miejscowym. Polega na wprowadzeniu w przerośnięte tkanki specjalnej elektrody na końcu której powstaje podwyższona temperatura. W następstwie dochodzi do zwłóknienia tkanek wokół miejsca  wkłucia, Prowadzi to, jak już wspominałem do usztywnienia podniebienia miękkiego lub małżowin nosa. Zabieg jest mało bolesny, wykonuje się go w znieczuleniu miejscowym. Trwa to dosłownie kilka minut. Efektem jest obkurczenie stymulowanego obszaru, a to umożliwia swobodny przepływ powietrza. Po ok 2 godzinach pacjent może wrócić do domu.   

Jak należy się przygotować do zabiegu RaVoR?

Dr Jerzy Wróbel: Nie  wymaga jakiś szczególnych przygotowań. Jak przed każdym zbiegiem nie wolno nam spożywać alkoholu, nie powinien również brać leków uspokajających itp. - chyba, że odbywa się to za zgodą lekarza. Przed zabiegiem pacjent obowiązkowo musi zrobić morfologię z uwzględnieniem krzepliwość krwi. Pacjent powinien być zaszczepiony przeciwko żółtaczce typu B. Prosimy także, by pacjenci na cztery godziny przed zabiegiem nie spożywali posiłków ani napojów. Nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonania tego zabiegu za wyjątkiem faktu posiadania rozrusznika serca.

Czy można pozbyć się chrapania raz na zawsze?
 
Dr Jerzy Wróbel: Zdecydowanie tak. Zazwyczaj konieczne jest połączenie leczenia zachowawczego z chirurgicznym. Radziłbym jednak rozpocząć od kontrolowania prawidłowej wagi ciała – jak wykazują liczne obserwacje,  otyłość jest jedną z najczęstszych przyczyn chrapania. W leczeniu należy kompleksowo podejść do pacjenta i sprawdzić przede wszystkim budowę miejsc odpowiedzialnych niejako za chrapanie. Metoda termoblacji RaVoR pozwala szybko i bez większych komplikacji w życiu usunąć tą przykrą dolegliwość  A efekt jest wart zachodu to przede wszystkim dobry, zdrowy sen oraz komfort osób, z którymi dzielimy łóżko czy pokój.   

Rozmawiała
Gabriela Kózka  

Zabieg można wykonać w:

Centrum Medycznym Scanmed Multimedis
Kraków, ul. Podgórska 36
Tel. (12) 256 33 47
www.multimedis.pl

Na hasło „dlastudenta” zyskasz 5% zniżki na zabieg techniką RaVoR.