Socrealizm uchwycony w kadrze
2008-02-09 21:49:17 | Kraków
Już od początku swego istnienia Nowa Huta była wdzięcznym obiektem artystycznych wizji fotografów. Henryk Makarewicz oraz Wiktor Pental to tylko niektórzy spośród budowniczych miasta, którzy jednocześnie dokumentowali jego narodziny, uwieczniając na zdjęciach powstawanie niemal każdego osiedla. Efekty ciągłych poszukiwań doskonałego kadru możemy teraz podziwiać na wystawie „802 procent normy" zorganizowanej w dawnym kinie „Światowid".Nowa Huta sprzed lat
Fotografie prezentujące pierwsze lata Nowej Huty zostały pokazane szerszej publiczności dzięki współpracy Fundacji Imago Mundi oraz Kolektywu Fotografów Visavis.pl. Dzięki zastosowaniu fotokastu, czyli cyklu zdjęć przewijających się z równolegle prowadzoną ścieżką dźwiękową, wystawa zyskuje na autentyczności. Zdaniem autorów wernisażu w dobie zaawansowanej technologii fotograficznej wykonanie dobrego zdjęcia nie jest zbyt trudnym zadaniem. Dlatego też artyści powinni skoncentrować swoje wysiłki na promowaniu autorskiej wizji świata i poszukiwaniu nowych form upowszechniania sztuki wizualnej.
Nazwa Nowa Huta została po raz pierwszy użyta w 1945 roku na posiedzeniu Centralnego Zjednoczenia Przemysłu Hutniczego w Katowicach. Cztery lata później rozpoczęto budowę socjalistycznego miasta marzeń. Plan urbanizacyjny zakładał powstanie 7 tys. mieszkań, 58 sklepów i 13 placówek zbiorowego żywienia. Wkrótce też dla upamiętnienia 30. rocznicy śmierci „wodza i nauczyciela ludzkości" - Lenina, zaczęto wznosić Kombinat Metalurgiczny.
Twórcy fotografii prezentowanych na wystawie „802 procent normy" sporo uwagi poświęcają trudowi pracy robotniczej. Posępne, monumentalne stalownie, smugi światła wdzierającego się do hutniczych pomieszczeń i wszechobecny pył często widnieją na zdjęciach Makarewicza i Pentala. Podobnie jak i ujęcia kobiet pracujących w ekipach murarskich. Według ówczesnych władz to właśnie kobiety były najbardziej podatne na antyludową propagandę kleru, dlatego też przedstawiciele PZPR chętnie promowali wśród nich kult pracy. Natomiast wszelkie postępy w budowaniu miasta dokumentowali reportażyści z filii Krakowskiej Rozgłośni Polskiego Radia.
Codzienność w obiektywie
Nowa Huta to jednakże nie tylko ogromny plac budowy, ale także tętniące życiem miasto, pałające miłością do sportu i rozrywki. Pokazy spadochronowe, zawody motocyklowe, wesołe miasteczko i uliczne festyny to tylko niektóre spośród form spędzania wolnego czasu przez ówczesnych nowohucian. Kolorowe pochody młodzieży z okazji Dni Sportu i Młodości, pierwszomajowe marsze i defilady przodowników pracy również stanowiły stałe elementy nowohuckiego krajobrazu.
Lata 50. i 60. to również czas nowych trendów w modzie. Inspirację czerpano od najlepszych światowych projektantów, co tłumaczy popularne powiedzenie „elegancja - Francja". Podczas Festiwalu Mody na krakowskiej Hali Wisły prezentowano najnowsze fryzury i makijaże wzorowane na sztuce op-art. Na ulicach w tym czasie królowały okulary w kształcie motylich skrzydeł i sukienki w grochy. Mężczyźni chętnie nosili włoskie kołnierze, spodnie w kratki i dwurzędowe marynarki.
Fotografie Henryka Makarewicza i Wiktora Pentala doskonale oddają niepowtarzalną atmosferę narodzin Nowej Huty, zabierają oglądających w podróż w przeszłość, do czasów uwielbienia dla fizycznej pracy, kształtowania się ludowej ojczyzny i chwilami udawanego stanu powszechnej szczęśliwości. Oprócz Krakowa, wystawę fotografów Kolektywu Visavis.pl gościła także Warszawa. W lipcu ubiegłego roku zdjęcia z pierwszych lat Nowej Huty pokazywano w Pałacu Kultury i Nauki, stanowiącym drugi po krakowskiej dzielnicy symbol socjalizmu w Polsce.
Natalia Łach
