Henryk Stażewski - abstrakcjonista polski

Twórczość Henryka Stażewskiego ukazuje, jak różnorodna i piękna może być abstrakcja geometryczna: od awangardowej ortodoksji czasów przedwojennych przez poszukiwanie harmonii kształtów i kolorów w seriach znakomitych reliefów, aż po eksplozję odważnych barw w późnych cyklach malarskich.

Wystawa podkreśli paradoks niewzruszonej postawy artystycznej Henryka Stażewskiego przy jednoczesnej inklinacji do ciągłego eksperymentowania. Stażewski już w latach 20. XX wieku bywał w Paryżu, gdzie związał się z kręgiem najwybitniejszych abstrakcjonistów – utrzymywał kontakty m.in. z Pietem Mondrianem i The van Doesburgiem z De Stijl oraz z wybitnym teoretykiem sztuki, Michelem Seuphorem. Był członkiem legendarnych polskich grup Blok, Praesens i a.r., w których skład wchodzili pionierzy, a późniejsi klasycy nowoczesności: Katarzyna Kobro, Władysław Strzemiński, Henryk Berlewi.

Działał też w międzynarodowych ugrupowaniach Cercle et Carré i Abstraction – Création. W latach powojennych uczestniczył w prestiżowych zagranicznych wystawach, a wiodący krytycy sztuki poświęcali mu entuzjastyczne recenzje. Był inicjatorem powstania słynnej warszawskiej galerii Foksal, patronem wielu artystycznych plenerów i festiwali. Do końca życia skupiał wokół siebie urzeczonych jego charyzmą młodych artystów i krytyków sztuki.

To za jego sprawą nastąpiło odrodzenie abstrakcji geometrycznej w Polsce. Dzisiaj, po dwudziestu latach od śmierci, Stażewski ciągle fascynuje: jego twórczość stale poddawana jest analizom i reinterpretacjom, prace zaś osiągają zawrotne ceny na rynku sztuki. Stylowa aranżacja sali pozwoli uciec na chwilę od męczącej codzienności w stronę elegancji i ładu geometrii. Wystawa doskonale wpisze się w obserwowany od paru lat renesans geometrycznej estetyki w kulturze popularnej, jak również w debatę nad dziedzictwem modernizmu.

Wystawa dostarczy niezwykłych wrażeń wizualnych, ale i materiału do refleksji na temat modernistycznej utopii. Ekspozycji towarzyszyć ma bogaty program edukacyjny: pogadanki i warsztaty plastyczne wprowadzające najmłodszych w tajemniczy świat geometrii oraz wykłady przybliżające sylwetkę Henryka Stażewskiego i jego znaczenie dla sztuki XX wieku. Potrwa od 17 kwietnia do 21 września w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego.

Warto podkreślić, że to pierwsza tak obszerna prezentacja dzieł Henryka Stażewskiego w Krakowie, złożona m.in. z obrazów ze zbiorów naszego Muzeum, Muzeum Sztuki w Łodzi, Galerii Starmach i Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

[Agata Małodobry, kurator wystawy]

---