Stare białko w nowej roli

W najnowszym zeszycie Circulation z 15 stycznia 2008 r., uznawanego za najlepsze czasopismo z dziedziny kardiologii i biologii naczyniowej, ukazał się artykuł,którego współautorami są prof. dr hab. Józef Dulak i dr hab. Alicja Józkowicz z zakładu Biotechnologii Medycznej Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W pracy tej, przygotowanej wraz z prof. AnupamemAgarwalem i dr Jessy Deshane z University of Alabama w Birmingham, USA, autorzy podsumowują wyniki swoich kilkuletnich badań dowodzących kluczowej roli oksygenazyhemowej-1 (HO-1) w angiogenezie, czyli powstawaniu nowych naczyń krwionośnych.

HO-1 to enzym, który znany jest nam wszystkim, gdyż rozkładając hem do zielonej biliwerdyny, przekształcanej następnie do żółtej bilirubiny przyczynia się do zaniku siniaka oraz odpowiada za zażółcenie skóry podczas żółtaczki. Osiągnięciem krakowskich naukowców jest odkrycie i udowodnienie nieznanej wcześniej roli HO-1, niezbędnej dla syntezy i aktywności czynników stymulujących angiogenezę.

Zjawiska te odgrywają istotną rolę w procesach naprawczych, takich jak gojenie ran, ale także przyczyniają się do wzrostu nowotworów. W jednej z najnowszych prac, opublikowanych niedawno w Journal of Experimental Medicine2, badacze z Birmingham i Krakowa wykazali także kluczową rolę HO-1 w aktywności komórek macierzystych śródbłonka, a w publikacji w American Journal of Pathology3 krakowski zespół udowodnił, iż HO-1 przyczynia się do wzrostu czerniaka, m.in. poprzez stymulację angiogenezy.

Lepsze poznanie mechanizmów powstawania naczyń krwionośnych jest warunkiem ulepszenia istniejących i opracowania nowych strategii przeciwnowotworowych, a także terapii ograniczających niedokrwienie serca lub pobudzających gojenie ran u pacjentów z cukrzycą. Publikacje w tych uznanych czasopismach stanowią potwierdzenie rangi badań prowadzonych przez badaczy z Zakładu Biotechnologii Medycznej UJ, którzy we wrześniu byli również organizatorami V Międzynarodowego Kongresu nt. Oksygenaz Hemowych.

Katarzyna Pilitowska
rzecznik prasowy UJ

---