Diabły z Loudun - wydarzenie On-line

W pierwszą rocznicę śmierci Krzysztofa Pendereckiego, kompozytora muzyki współczesnej idyrygenta, Opera Krakowska zaprezentuje spektakl Diabły z Loudun w reż. Laco Adamika, zarejestrowany w 2014 roku w krakowskim teatrze. Projekcja odbędzie się 29 marca 2021 g. 18:30 na platformie Play Kraków.

Diabły z Loudun to pierwsze i jedno z najważniejszych dzieł operowych w twórczości Krzysztofa Pendereckiego. Inspirowane powieścią Aldousa Huxleya Diabły z Loudun i dramatem Johna Whitinga The Devils, od pierwszego wystawienia 1969 roku w Hamburgu cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem reżyserów. Powstało ok. 30 realizacji, które wystawiono w największych teatrach operowych w Polsce i na świecie.

Libretto traktuje o opętaniu, szaleństwie fanatyzmu, ambicjach politycznych i erotycznych namiętnościach. Opowiada o wydarzeniach, jakie rozegrały się we francuskim Loudun na początku XVII wieku, gdzie odbył się proces księdza Urbana Grandiera, oskarżonego o konszachty z diabłem. Główny bohater jest postacią historyczną, a jego proces i śmierć uważane są za najciemniejsze z kart historii związanej z wiarą w diabelskie opętania. Dzieło od premiery budziło wiele kontrowersji. „Ta opera miała najwięcej wykonań, jeśli chodzi o współczesne opery. W wielu krajach były protesty Kościoła, biskupów, ale nigdy w Polsce” – wspominał Penderecki.

Diabły z Loudun to dzieło „rozpięte między liturgicznym obrzędem, misterium, oratorium, dramatem muzycznym a współczesnym teatrem ekspresjonistycznym”, jak podaje Daniel Cichy. Teatralne konteksty dostrzegł także Ates Orga, określając je jako „teatr moralnego niepokoju, w którym ukazywane zło ma służyć poszukiwaniu utraconych wartości”. Mieczysław Tomaszewski widział w nim z kolei „rozedrganie muzyki na spięciu, na gorącej krawędzi sacrum i profanum”.

Opera reprezentuje środkowy, pełen technik awangardowych, okres twórczości Pendereckiego – wpisuje się w nurt sakralny, zapoczątkowany w 1958 roku przez Psalmy Dawida. Utwór wywodzi się ztradycji dramatów Richarda Wagnera, gdzie orkiestra traktowana jest jako aktywny bohater o wielkiej roli dramaturgicznej. Opera nawiązuje również do tradycji dramma per musica Claudio Monteverdiego, co objawia się występowaniem solowych i dialogujących partii śpiewanych, przeplatanych fragmentami w całości mówionymi, które scalają dramaturgicznie całość.

Niekonwencjonalne artykulacje, klastery, eksploracja sonorystycznych właściwości instrumentarium, podbudowują mistyczny wymiar opery, do której chętnie powracał sam kompozytor. W roku 2012 stworzył na nowo instrumentację i przeredagował partyturę, dokomponowując do niej kilka nowych scen.