1920. Cud Wisły

Od 24 lipca Muzeum Narodowe w Krakowie zaprasza na wystawę zatytułowaną „1920. Cud Wisły” w Kamienicy Szołayskich im. Feliksa Jasieńskiego, przy placu Szczepańskim 9. Ekspozycja została zorganizowana z okazji obchodów 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej.

„Zasadnicze znaczenie polskiego zwycięstwa nie ulega najmniejszej wątpliwości; gdyby wojska sowieckie przełamały opór armji polskiej i zdobyły Warszawę, wówczas bolszewizm ogarnąłby Europę Środkową, a być może przeniknąłby i cały kontynent” – oceniał po latach brytyjski polityk i dyplomata Edgar Vincent D'Abernon.

Na wystawie „1920. Cud Wisły” zostanie zaprezentowanych blisko 200 obiektów muzealnych pochodzących z kolekcji MNK.  Szczególnie interesujące są tworzone przez polskich artystów plakaty ilustrujące grozę wojny i nawołujące do obrony niepodległości i chrześcijaństwa przed nawałą bolszewicką. Ich autorami są: Edmund Bartłomiejczyk, Zygmunt Kamiński, Felicjan Szczęsny Kowarski, Zdzisław Gedliczka, Józef Mehoffer, Józef Ryszkiewicz, Kamil Mackiewicz i Karol Homolacs. Zestawiono je z propagandowymi plakatami radzieckimi tworzonymi przez wybitnych rosyjskich twórców, m.in. Włodzimierza Majakowskiego i Dimitrija Moora.

Odwiedzający będą mogli zobaczyć także życie frontowe w rysunkach i grafikach uczestnika walk Wiktora Gutowskiego, m.in. naszkicowaną przez niego wizję artystyczną Bitwy Warszawskiej. Nie za-braknie obrazów Jerzego Kossaka i Jerzego Jełowickiego ukazujących szczegóły bitwy.

Uzupełnieniem wystawy są dokumenty z epoki, odznaczenia i odznaki nadawane za wojnę polsko-bolszewicką, a także oryginalne elementy umundurowania, oporządzenia i uzbrojenia używanego w Wojsku Polskim w latach 1919–1920, w tym mundury należące do marszałka Józefa Piłsudskiego, mjr. Edwarda Kleszczyńskiego, rtm. Władysława Dunin-Borkowskiego, po którym prezentujemy także rząd koński używany przez niego w walkach z bolszewikami. Zobaczymy ponadto osobiste pamiątki oraz broń żołnierzy biorących udział w walkach. Jedna z prezentowanych szabel nazywana była przez właściciela, ułana Stanisława Dusia, Kozicą, inna była własnością gen. Kazimierza Sosnkowskiego.

Jak mówi Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie prof. dr hab. Andrzej Szczerski: „Wystawa pokazuje, w jaki sposób wydarzenie historyczne może być komentowane przez artystów i w jaki sposób pozostaje w naszej pamięć właśnie dzięki dziełom sztuki. Wojna polsko-bolszewicka toczyła się nie tylko na polach bitewnych, ale także za pośrednictwem plakatów agitacyjnych, a jej świadectwem mogą być zarówno dokumenty i uzbrojenie, jak też rysunki i fotografie wykonywane na froncie przez żołnierzy. Zwycięstwo w Bitwie Warszawskiej było wynikiem wyjątkowej mobilizacji Polaków, do której doszło także dzięki zaangażowaniu artystów. Wiele plakatów z tych lat pozostaje do dziś najbardziej znanymi przykładami siły oddziaływania obrazu w historii polskiej kultury wizualnej XX wieku”.

Oprac. DB