Witkacy i Szekspir młodym okiem

W Łaźni Nowej zagoszczą artyści z olsztyńskiego Studium Aktorskiego przy Teatrze im. Jaracza. Dla krakowskich widzów przygotowali inscenizacje Witkacego i Szekspira.


Pierwszym prezentowanym spektaklem będą "Ćwiczenia z Witkacego: Wariat i zakonnica".

"Wariat i zakonnica" to Witkacy w pigułce i zarazem w całej swej groteskowej okazałości, przyprawionej sporą szczyptą suspensu i czarnego humoru. Sztuka apologety "Dziwności Istnienia" rozgrywa się w klaustrofobicznej scenerii domu wariatów, gdzie dochodzi do fantazmatycznej rozgrywki między pogruchotanymi przez życie osobowościami. A rozgrywka toczy się o prawo do indywidualnego stanowienia o sobie. Mamy demonicznego poetę, mieszankę geniusza i młodopolskiego grafomana - Mieczysława Walpurga, mamy młodziutką, choć już po tragicznych miłosnych przejściach, zakonnicę - Walpurg wodzi ją na pokuszenie. Mamy dwóch psychiatrów, o których trudno stwierdzić, że są reprezentantami lekarskiej profesji, a nie jej materiałem badawczym oraz siostrę Barbarę - kalekę, przełożoną zakonu. Istne ludzkie bestiarium, pole minowe ludzkich przypadłości, po którym widz wodzi oczami, przeczuwając następujące po sobie wybuchy żądzy, namiętności, szaleństwa i traumatycznej patologii, ujawniające absurd istnienia.

Zakład psychiatryczny jest przeniknięty oniryczną atmosferą. Zderzenie twórczego umysłu poety z narzuconym mu środowiskiem pogłębia kontrast między jednostką a stadem, reprezentowanym przez szpitalny personel. Pragnienie unikalności, któremu oddaje się Walpurg jest odbierane jako szaleństwo, godne jedynie natychmiastowej terapii.

Współczesna, znudzona cywilizacja, zobojętniała na podszepty płomiennych uczuć i namiętności, zunifikowana, poddana konsumpcyjnej tresurze może z Witkacego wiele czerpać. To bój o niezależność jednostkowego istnienia. Autor "622 upadków Bunga" dedykował swą sztukę "wszystkim wariatom świata", wszystkim walczącym ze społeczną masą, wszystkim wierzącym, że człowiek w swej niepowtarzalności jest w stanie pokonać wrogą, sztuczną i przeciwną jego naturze wspólnotę.

reżyser: Krzysztof Rościszewski
scenograf: Ewa Strebejko
choreograf: Tatiana Asmołkowa
obsada: Magdalena Bochan, Dagna Dywicka, Anna Jędrzejak, Olga Paszkowska, Małgorzata Pruchnik, Tomasz Ciachorowski, Krzysztof Koła, Jan Kołodziej, Piotr Lizak, Marek Szkoda, oraz student II roku: Piotr Feliś

Reżyser o spektaklu:
"Warto wspomnieć o humorze Witkacego, z jakim eksponuje postaci i sytuacje, zwłaszcza o zjadliwym potraktowaniu freudyzmu - chciałbym aby to było czytelne w przedstawieniu. Widz powinien pamiętać, że dyplom słuchaczy Studium może kierować się trochę innymi zasadami niż normalne przedstawienie teatralne; dla przykładu rolę siostry Anny w przygotowywanym dyplomie grają po kolei trzy studentki".


Jako drugi zobaczyć będzie można"Jak wam się podoba".

Spektakl w reżyserii Szymona Kuśmidra, jest odważną interpretacją komedii Szekspira o wygnańcach z królewskich zamków, żyjących w sielskiej scenerii Lasu Ardeńskiego. Kuśmider uwspółcześnia scenerię szekspirowskiego tekstu, problemem centralnym czyni pytanie o charakter naszych uczuć. Czy wypływają one z platońskiego, idealistycznego źródła, czy też zakorzenione są w zmysłowym, sensualnym doświadczaniu świata, "Jak Wam się podoba" to także problem prawdziwego oblicza miłosnych doznań. Ideał miłości jest bowiem trudno osiągalną "abstrakcją". Życie naznaczone pożądaniem, poszukiwaniem ekstatycznych bodźców, oddala nas od niej, choć zarazem silniej zakotwicza w rzeczywistości. Tym samym dyplomowa realizacja poszukuje odpowiedzi na pytania, co znaczy "życie zgodne z naturą", jaka jest nasza natura, w czym znajduje najpełniejszy wyraz, czemu dajemy większy posłuch: duszy czy ciału? Czy więcej w nas "erotycznego zwierzęcia" (jak chce Sloterdijk) czy "zwierzęcia symbolicznego" (jak chciał Cassirer) ?

Scenograficznym punktem centralnym, a jednocześnie punktem zapalnym, ogniskującym losy bohaterów jest obraz Nicolasa Poussina "Pasterze arkadyjscy", przedstawiający ludzi zgromadzonych przy dużym kamiennym grobowcu, na którym wyryty został tajemniczy napis: "Et in Arcadia Ego" ("I ja w Arkadii"). Sentencję tę można również interpretować jako "Ja Śmierć, istnieję nawet w Arkadii". Ową nierozstrzygalną sprzeczność, człowiecze zawieszenie w dwóch odmiennych światach, można rozumieć jako niekończącą się grę przeciwieństw: idylla ma zawsze swój kres, idea ma zawsze swój cień, życie i śmierć są dwoma lustrami ludzkiego losu.

reżyser: Szymon Kuśmider
scenograf: Barbara Guzik
choreograf: Tatiana Asmołkowa
ruch sceniczny: Marcin Tyrlik
przekład: Stanisław Barańczak
obsada:Magdalena Bochan, Dagna Dywicka, Anna Jędrzejak, Olga Paszkowska, Małgorzata Pruchnik, Tomasz Ciachorowski, Krzysztof Koła, Jan Kołodziej, Piotr Lizak, Marek Szkoda, za specjalnym udziałem Marcina Tyrlika oraz studenci II roku: Piotr Feliś, Mateusz Wądrzyk

O sztuce:
Dyplomowe przedstawienie "Jak wam się podoba" Williama Szekspira jest pełne wdzięku, ruchu i muzyki, a przy tym nie pozbawione głębszych treści, które niesie ta baśniowa, ale i przewrotna opowieść.(…) W warstwie teatralnej reżyser Szymon Kuśmider z Krakowa umieścił swój Ardeński Las gdzieś miedzy Kabaretem Starszych Panów a commedią dell'arte, co spektaklowi wyszło na dobre. Są piosenki, gra na (umownym) fortepianie, clownada i przebieranki. Książę-uzurpator przypomina nieco Geronta z "Szelmostw Skapena", pozostałe postaci też są narysowane mocną kreską. Ale młodzi aktorzy radzą sobie na scenie dobrze, zarówno głosowo, jak i ruchowo, trzymają tempo. Przedstawienie nie nudzi, a czasem wręcz zaskakuje udanymi efektami. Jest to teatr solidny, w którym reżyser ufa tekstowi, a jednocześnie twórczo do niego podchodzi.

("Widz obcuje z Szekspirem bez zbędnych zakłóceń", Ewa Mazgal, Gazeta Olsztyńska nr 11/14.01.08)

"Ćwiczenia z Witkacego: Wariat i zakonnica " - Łaźnia Nowa, 26 maja, godz. 18.00
"Jak wam się podoba" - Łaźnia Nowa, 27 maja, godz. 18.00

---